Op zaterdag 30 september 2023 vond de eerste dag van het Bij1 congres plaats. Eerder werd ik door Bij1 benaderd om op de tweede dag een workshop te geven over dekolonisatie. Er werd mij gevraagd om Bij1 leden educatie te geven over dekolonisatie en over wat Bij1 toevoegt aan het politieke landschap. Ik heb het partijprogramma goed bekeken. Ik vond het zelf een erg karig programma wanneer het gaat over dekolonisatie. Vooral de Afro diaspora uit Suriname en de Nederlands-Caribische eilanden staat centraal, en bij Indonesië gaat het vooral over het behartigen van de belangen van de mensen die als koloniale ambtenaar hebben gewerkt of in het Nederlandse (koloniale) leger hebben gevochten. Het gaat weinig over de slachtoffers in het globale zuiden, en veel over het behartigen van de belangen van de daders en slachtoffers van het kolonialisme in het globale noorden. Ik zou het partijprogramma van Bij1 niet dekoloniaal kunnen noemen door de sterke hiërarchische verdeling die zij hiermee creëren. Het onmogelijke standpunt van zowel 17 augustus 1945, RMS en de burgeroorlog in West Papua erkennen en steunen heeft voor mij doorslaggevend gewerkt om hun verzoek om campagne te voeren, af te slaan. Ik heb wel aangeboden om dekoloniale leer sessies te geven, nu, of in de toekomst.

Republik Maluku Selatan en West Papua

Ibrahim Hakra vertelde mij dat hij een aantal wijzigingsvoorstellen had ingediend en stelde voor een amendement in te dienen om de erkenning van RMS en de steun aan de burgeroorlog in West-Papua uit het partijprogramma te schrappen. Dit standpunt in het partijprogramma was niet nieuw voor mij. In mei 2021 heb ik eerder een lijst met vragen per e-mail en aangetekende brief naar Bij1 gestuurd om in gesprek te gaan. Sinds het versturen van deze brief is alle contact gestopt. Ik zou zelfs in het najaar van 2021 samen met Sylvana Simons en Rebekka Timmer naar Michigan afreizen om lectures te geven over decolonial activism. Was het versturen van deze brief over RMS en West Papua de reden om alle lijntjes zonder enige communicatie met mij te verbreken? Ik heb hier nooit antwoord op gekregen. De verschillende pogingen om gesprekken aan te gaan met Bij1 over dit onderwerp werd jarenlang van tafel geveegd. Het indienen van dit amendement zag ik als een mogelijkheid om gemarginaliseerde stemmen ruimte te geven binnen de partij, waar het eerder nooit mogelijk was.

Het amendement

Het wijzigingsvoorstel kreeg het advies ‘open stemming’, wat betekent dat de partij noch een positief als negatief advies geeft over dit amendement. Van de 289 amendementen waren 18 open stemmingen. De inhoud van het wijzigingsvoorstel ging ten eerste over de koloniale houding van Bij1 hoe een voormalig gekoloniseerd land nog steeds onder controle gehouden moest worden door Nederland. Ten tweede ging het wijzigingsvoorstel over het gebrek aan educatie rondom het koloniaal verleden. Er wordt gesteld dat je geen burgeroorlog kan steunen wanneer er geen educatie of geïntegreerde kennis is.

Het amendement is als het volgende ingediend:

SCHRAPPEN ERKENNING MOLUKKEN EN STRIJD WEST-PAPOEA (BEHANDELINGSNUMMER: #275)

Indiening #103 door Ibrahim Hakra (schrappen bij hoofdstuk 46, p. 46, regel 1188, 1189.)

Betreft de tekst:
Nederland erkent de Republik Maluku Selatan en steunt de onafhankelijkheidsstrijd van West-Papoea.

Toelichting indiener:
BIJ1 hoeft niet de rol van Nederland als internationale politieagent door te zetten. Binnen BIJ1 is er nog lang niet genoeg onderwijs over het onderwerp van Indonesië, de Molukken, etc. Het is niet aan Nederland om landen in het globale zuiden te erkennen en landen op te splitsen, BIJ1 is geen CIA.

Samenvatting programma-commissie:
over niet erkennen van de Republik Maluku Selatan en West-Papua.

Advies programma-commissie:
Open stemming.

Uitleg van Bij1:

“1. Wat betekenen de adviezen?

De programmacommissie heeft vier soorten adviezen gegeven:

1. Positief advies. Dit betekent dat de programmacommissie het wijzigingsvoorstel een goede aanvulling of verbetering op/van het programma vindt. Zij adviseert jou als lid dan ook om het voorstel over te nemen.

2. Negatief advies. Dit betekent dat de programmacommissie het wijzigingsvoorstel geen goed idee vindt. Deze adviezen zijn altijd van een uitleg voorzien. Soms is de argumentatie inhoudelijk, maar soms kan de argumentatie ook zijn dat er al een ander voorstel is over hetzelfde stukje tekst dat de programmacommissie net een beter idee vindt.

3. Strekking overnemen. Dit betekent dat de programmacommissie het eens is met de strekking van het voorstel, maar dat zij de precieze bewoording iets zou willen veranderen. De voorgestelde bewoording staat in de argumentatie aangegeven.

4. Open stemming. Dit betekent dat de programmacommissie geen positie inneemt over de inhoud van het wijzigingsvoorstel. Zij geeft dus geen advies en laat de stemming over dit wijzigingsvoorstel helemaal aan de leden over. De voorstellen met het advies ‘open stemming’ zullen helemaal aan het einde gebundeld worden behandeld. Lees hierover meer onder vraag 3.”

Het congres

Tijdens het kolonialisme behoorde de Javaans-Surinaamse identiteit tot de laagste klasse van Indonesië, en na de Marrons en Inheemsen tot de laagste klasse in Suriname. Omdat de Javanen als laatsten arriveerde in Suriname, waren wij de laatste groep die konden emanciperen. Praten over het onderwerp kolonialisme is voor mij dus erg stressvol in een ruimte vol Nederlandse mensen omdat mijn identiteit de enige identiteit is die uit twee koloniale contexten komt. Het congres verliep rustig. Voordat het amendement ter sprake kwam, werden wij al door meerdere mensen benaderd om hun steun te betuigen voor dit wijzigingsvoorstel. Het was voor mij een verademing om in een ruimte te zijn waarin zowel voor als tegen het voorstel in gesproken kon worden. En deze ruimte hebben wij zelf gecreëerd door het indienen van dit amendement, deze ruimte is ons niet gegeven.

Over de spreektijd legt Bij1 het volgende uit:

Het kan natuurlijk zijn, dat je niet tevreden bent met het advies van de programmacommissie over jouw voorstel. In dat geval kun je op het Congres altijd nog jouw voorstel toelichten en de leden oproepen om TEGEN het advies van de programmacommissie te stemmen. Hiervoor is alle ruimte.

Ook als je wél tevreden bent met het advies over jouw voorstel, kun je altijd op het Congres nog jouw voorstel toelichten en extra oproepen om VOOR het advies te stemmen.

Zo bleek ook dat tijdens de ledenvergadering iedereen de mogelijkheid had om te reageren. De wijzigingsvoorstellen zijn daarnaast ook vooraf aangekondigd, dus de mensen hadden ruim de tijd om hun kennis te verdiepen. Het beeld dat dit amendement stiekem is ingediend, klopt niet. Iedereen had de mogelijkheid om fysiek of digitaal aanwezig te zijn en in te spreken.

Ibrahim Hakra, Liyah Park, Stevie Nolten en ik hebben ingesproken voor het wijzigingsvoorstel. Ik heb ervoor gekozen om de informatie behapbaar te houden omdat het instapniveau van kennis over het koloniaal verleden erg laag is. Dit is mijn toespraak:

“Goedenavond allemaal, mijn naam is Christa Wongsodikromo ik geef les over de Nederlandse koloniale geschiedenis, onder andere op de University of Michigan en ik vraag jullie om het wijzigingsvoorstel 275 te steunen over het schrappen van de erkenning van RMS en het steunen van de burgeroorlog in West Papua.

Ik wil wat duidelijkheid geven over de verwarring van identiteiten. Het conflict in Indonesië is gecreëerd door Nederland en uitgevoerd door mensen die trouw zijn aan het Nederlandse koloniale regime. De mensen die trouw waren aan het kolonialisme zijn naar Nederland gerepatrieerd en deze niet-witte nazaten voeren nu deze koloniale politiek uit. Als nazaat van de laagste klasse van het apartheidssysteem in Indonesië roep ik op om dit wijzigingsvoorstel te steunen.

Wanneer je naar Indonesië gaat dan zul je zien dat het overgrote deel tegen de RMS is en wilt dat de burgeroorlog in West Papua stopt. Het beeld dat de meerderheid soevereiniteit wilt, klopt niet. Degenen die soevereiniteit willen, zitten grotendeels in Nederland en niet in Indonesië. Hier in Nederland is er totaal geen kennis over de politiek in Indonesië dus om zomaar burgeroorlogen te steunen zonder deze kennis is gewoon gevaarlijk. Want Indonesië is geen bezit meer van Nederland. Dus Nederland moet hun handen hiervan los trekken en niet mensen 18 duizend kilometer verderop tegen elkaar opzetten en elkaar laten vermoorden. Indonesië moet dit conflict zelf oplossen. Wij moeten luisteren naar de mensen in Indonesië en niet naar de elite in Nederland. Dus ik vraag jullie om het wijzigingsvoorstel 275 te steunen. Dank je wel.”

Stevie Nolten (fractievoorzitter Utrecht Bij1) nam gebruik om haar mening te uiten tijdens het congres. Haar toespraak was echter inhoudelijk zo zwak, dat het meerendeel van de zaal dacht dat zij het eens was met ons wijzigingsvoorstel. Dit zegt mij dat zij geen geïntegreerde kennis heeft over het koloniale verleden. Dit is ook precies de reden waarom het wijzigingsvoorstel is ingediend. Er is totaal geen gevoeligheid over het koloniale verleden van Nederland in Indonesië. Een burgeroorlog wordt zomaar in een voormalig gekoloniseerd land gesteund, zonder enige vorm van geïntegreerde kennis. Niet alleen tijdens het kolonialisme, maar ook na het kolonialisme kosten de keuzes die in Nederland worden gemaakt mensenlevens in Indonesië.

Daarnaast vertelde Stevie Nolten dat dit een gevoelig onderwerp is, en dat het belangrijk is om de mensen te betrekken bij dit debat. Zij stelde voor om dit amendement te schrappen, en om eerst gesprekken te voeren voordat dit standpunt uit het partijprogramma wordt gehaald. Wat zij niet begrijpt, is dat in gesprek gaan met de mensen in Nederland geen representatie is voor de situatie in Indonesië. De Molukse en Papua gemeenschap in Nederland zijn in Nederland omdat zij een achtergrond hebben waar zij loyaal zijn aan Nederland. De proclamatie van RMS en West Papua gebeurde onder de Nederlandse vlag. Het was de bedoeling dat deze gebieden onder Nederlands bewind bleven. Een gesprek voeren met alleen deze mensen is geen dekoloniaal gesprek. Daarnaast reageerde Ibrahim Hakra dat je geen gesprekken kan voeren over dit standpunt wanneer het in het partijprogramma staat. Dan is de keuze namelijk al gemaakt. Hij stelde voor om de erkenning en steun aan de burgeroorlogen uit het partijprogramma te halen, om vervolgens gesprekken te voeren of dit wel of geen plek heeft in het partijprogramma van Bij1.

Vanwege technische problemen werd de stemming van dit blok verplaatst naar de volgende dag. Dit maakte dat de mensen nog meer tijd hadden om zich te verdiepen in de kennis rondom dit amendement. Uiteindelijk is het amendement om de steun aan de burgeroorlogen in Indonesië te schrappen, aangenomen. De mensen realiseerden zich dat ze niet genoeg kennis hadden om keuzes te kunnen maken over leven en dood voor een voormalig gekoloniseerd land.

De ‘fix’

Op internet klinkt een heel ander geluid. De mensen zijn woedend. De mensen zijn boos op Bij1 als partij en op de indieners van het amendement. Maar er is weinig woede naar het gebrek aan hun eigen betrokkenheid en inzet. Veel boosheid komt ook van niet-Bij1-leden, en ik vraag me af waarom de activiteiten van deze partij dan zo relevant voor hen is. De Molukse Dinah Bons (voormalig fractievoorzitter Amsterdam Bij1) roept op social media op om het standpunt te heroverwegen. vreer verkerke (lid Amsterdam Bij1) reageert met: ‘Er wordt gewerkt aan een fix!’ Ondertussen reageert Raki Ap (woordvoerder Free West Papua en voormalig beroepsmilitair bij Koninklijke Luchtmacht) waarin hij ons ‘uitdaagt’ om een Bij1 meeting te organiseren. Ik vertel hem dat ik geïnteresseerd ben om in dialoog te gaan, maar dat dit niet als een wedstrijd gezien hoeft te worden. Ik vraag aan vreer of dit evenement opgepakt kan worden als hun ‘fix’ door Bij1. Ik was namelijk nog in de veronderstelling dat wij zouden doorwerken op wat er in het congres besproken was: Beiden partijen zien het belang en de noodzaak over het organiseren van dialoogtafels. De mensen die niet bij de constructieve discussie tijdens het congres aanwezig waren gooien het roer om via Twitter retweets en Instagram comments. Ik krijg geen reactie van vreer.

Een week later ontvangen de Bij1-leden een e-mail waarin opnieuw gestemd wordt om de erkenning en steun aan RMS en de burgeroorlog in West-Papua opnieuw op te nemen in hun partijprogramma. De stemming omvat een brief gericht aan het bestuur, ondertekend door een groot gedeelte van het Bij1 bestuur. In de link naar de nieuwe stemming van dit voorstel wordt het volgende gezegd:

"Discussies moeten zich niet beperken tot de zeldzame momenten waarop er partijcongressen zijn. Door dit goed onderbouwde en breed gedragen ledenvoorstel, geeft het partijbestuur daarom graag ruimte aan deze ledenraadpleging."

Wat betekent dit? Een nieuwe stemming oproepen is vreemd. Er heeft nog helemaal geen proces van gesprekken plaatsgevonden om al een nieuwe stemming te laten plaatsvinden. En waarom zou er een nieuwe stemming plaatsvinden wanneer de programmacommissie eerder een open stemming had aanbevolen? De programmacommissie wilde oorspronkelijk de keuze geheel aan de leden zelf overlaten en geen positief of negatief advies geven. Hieruit ontstond er een constructief gesprek op het congres om dialoogtafels te organiseren. Met de nieuwe stemming wordt hier een week later gesuggereerd alsof er ruimte gemaakt wordt voor dialoog en educatie, maar in werkelijkheid vindt er een stemming plaats zonder ruimte te geven aan beide kanten van deze kwestie, waar op het congres wel ruimte voor was. De 75 indieners maken zich dus schuldig aan waar zij anderen (ons) voor betichtten. Wat ook verschilt met de nieuwe stemming is dat de uitslag wordt gemanipuleerd door gebruik te maken van bepaalde technieken. Door gebruik te maken van partijprominenten ontstaat de Bandwagon-effect: Een standpunt wordt eerder geloofd doordat er prominenten deze nieuwe stemming hebben ingediend. In plaats van het organiseren van dialoogtafels waar mensen verschillende perspectieven aan kennis wordt aangereikt om zelf keuzes te maken, maakt de partij gebruik van manipulatie omdat zij niet willen dat mensen voor zichzelf kunnen nadenken en keuzes kunnen maken.

Dialoog

Ik ben teleurgesteld dat er geen dialoog op gang heeft kunnen komen. Het is het minste wat wij kunnen doen in Nederland voor Indonesië. Uit de reacties op zowel het congres als op social media kwamen hele goede vragen waarover gepraat moet worden. In Indonesië maken we elkaar dood. In Nederland kunnen wij praten, maar wij doen dat niet. De beerput van het Nederlandse koloniale verleden wordt dwangmatig door de nazaten van de koloniale klasse dichtgehouden. De toespraak die ik heb gehouden is behapbaar gemaakt, maar voor velen is dit hele nieuwe informatie. Ik hoop dat er in de toekomst dialogen kunnen plaatsvinden in Nederland wat zou kunnen leiden tot het terugdringen van het aantal doden in Indonesië en verbeteren en stabilisatie van de regio’s. Het is jammer dat de mensen in Nederland en bij Bij1 niet begrijpen dat ze nu juist hard vechten en bijdragen aan deze destabilisatie. 

Ik ben ook teleurgesteld in het gedrag van de mensen binnen de partij Bij1. Ik had goede hoop op het congres waar groepen die eeuwenlang lijnrecht tegenover elkaar staan, weer tot elkaar konden komen. Bij1 had een belangrijke bemiddelende functie kunnen vervullen, maar zij hebben het op internet laten exploderen en kiezen ervoor om onzorgvuldig met de mensenlevens in het globale zuiden om te gaan. Bij1 is een partij die zich inzet voor een veiliger klimaat voor gemarginaliseerden door onderdrukkende machtsdynamieken aan te pakken. Maar het lijkt erop dat de mensen zich goed hebben ingelezen in hoe machtsdynamieken werken, niet alleen om ze te kunnen bestrijden maar ook om ze voor zichzelf te laten werken. Wanneer je een partij hebt waar voortdurend machtsdynamieken een rol spelen, heb je een sterke alliantie nodig om te kunnen overleven, want een omgeving als deze is niet gezond voor een mens. De nieuwe stemming is ook een fenomeen in deze cyclus:  Het decontextualiseren van ‘social justice language’ en het vormen van allianties om de gevestigde structuren van de partijdemocratie te omzeilen, zal uiteindelijk fataal zijn voor de komende Tweede Kamerverkiezingen.

—